De wereld op z’n kop

Vanaf Düsseldorf is het maar twee uur vliegen en je bent in Kiev, hoofdstad van Oekraïne. Vervolgens nog een nachtje in een langzaam rijdende trein naar Volnovacha en je gaat 100 jaar terug in de tijd. Lina en ik brengen een bezoek aan haar ouders welke zij al negen jaar niet meer gezien heeft. Ze wonen in een plaats genaamd Novotroitskoye zo’n 45 km van Donetsk welke in handen is van de Separatisten. Deze Separatisten houden al 8 jaar een gebied bezet in de Oekraïne. De dichtstbijzijnde blokkade ligt op nog geen 8 kilometer van hun huis. Alhoewel het de laatste jaren relatief rustig is komen er toch nog met enige regelmaat raketten over vliegen. De bevolking is er aan gewend en wij horen er weinig tot niets meer over in het nieuws. Vanochtend sprak ik de buurjongen Mischa, hij is 32 jaar en geboren in Donetsk. Enige jaren geleden is hij verhuisd naar Novotroitskoye om daar te gaan werken als bulldozer chauffeur. Samen met zijn vrouw en hun 6 maanden jonge baby proberen ze hier een leven op te bouwen. Vier jaar geleden zag hij zijn moeder, die in Donetsk woont, voor het laatst. Oma is ze ondertussen maar ze heeft haar kleinkind nog niet mogen omarmen.

De moeder van Lina, Valentina, loopt niet meer als de beste en we hebben voor haar een rollator meegenomen. De rollator, welke in Nederland al afgedankt is, hebben we gratis gekregen. Prachtig gebaar. Om deze ook gratis in het vliegtuig mee te krijgen ben ik er mee gaan lopen als zijnde Manke Nelis. Bij de checkin op Düsseldorf AirPort wordt me, wanneer de rollator met de bagage meegaat, door een alleraardigste jonge Duitse dame meteen een rolstoel aangeboden. Wat een vriendelijkheid! “Nicht nötig“ zei ik tegen haar. Met de nieuwe lichtmetalen wandelstok loop ik verder richting de shuttlebus alwaar een ietwat oudere man meteen voor mij gaat opstaan. Gênant natuurlijk maar ik moet mijn rol helaas blijven spelen. Eenmaal geland in Kiev gaan we met de trein verder naar Novotroitskoye. Treinstations zijn in de voormalige Sovjet-Unie te vergelijken met een balzaal van het koningshuis. Zodra we niet meer naar boven kijken maar recht vooruit wordt me snel duidelijk dat een gehandicapte man in dit land niets te zoeken heeft.

Het geld is geïnvesteerd in prachtige plafonds, muurschilderingen en grandiose kroonluchters. Aan de reiziger anno 2021 is niet gedacht, niemand staat op of reikt je de hand om je karretje de trap op te krijgen, om maar te zwijgen hoe je de trein moet inkomen.

Novotroitskoye en Riechi

De eerste goede vriend die ik tegen kom is “Riechi” oftewel de rooie, één van de vele locale zwerfhonden die de Oekraïne rijk is. Zwerfhonden vind je trouwens overal in de voormalige Sovjet Unie. Ze krijgen van de mensen te eten en horen echt bij het straatbeeld.

Waar de meeste mensen vaak in hoge flats wonen hebben de ouders van Lina een prachtig huis wat verdeeld is in drie appartementen. Zelf hebben ze een royaal driekamer appartement met hoge plafonds.

Door de oorlog met de separatisten in de Donbas heeft Lina haar ouders al negen jaar niet gezien. Nu ze een Nederlandse identiteit kaart heeft durft ze de reis aan, welke op een uitgebreid verhoor aan de Oekraïense grens na prima verloopt. Haar vader (79 jaar) heeft in de afgelopen negen jaar twee keer een insult gehad en is aan de linkerzijde deels verlamd, hij kan nog 1 hand gebruiken. Dat betekent dat haar moeder (73 jaar) het merendeel van het werk moet verzetten. Ondersteuning in de huishouding is er niet en de boodschappen worden lopend gedaan, wat best lastig is als je weet dat Valentina met een stok loopt. Gelukkig helpt de buurman, wie ook zeker niet meer de jongste is, regelmatig mee. Het is daar een totaal ander leven dan bij ons in Nederland. Het dorp ligt vlak bij een hele grote steengroeve, de wegen zijn ronduit slecht en het dorp telt drie winkels, een sportzaal en een voetbalveld. “Stadion” noemen ze het. Veel flats zijn nog niet van aarde voorzien en de woning van Valentina en Nikolai is voorzien van één stop op nog geen 5 Ampére. We hebben een prachtige week, helpen wat rondom huis, klussen iets binnenshuis en genieten van het samen zijn.

Buiten zie ik veel militairen en ik spreek er ook één aan. Hij heeft een gigantische rugzak op. Uiteraard vraag ik hoe zwaar deze is. Vijftig kilo zegt hij. De man ziet er sterk en vastberaden uit. Soms lopen we ook met zeventig kilo zegt hij. Maar niet ver hoor! Overal hangen er pamfletten met daarop afbeeldingen van mijnen, bermbommen en diverse soorten granaten. Deze liggen hier nog overal. Uitkijken waar je loopt dus. Terwijl ik dit schrijf is het december en Nederland bereidt zich voor op de feestdagen, de radio speelt stemmige muziek, op tv zie je de meest mooie reclamespots van de diverse supermarkten en we klagen uiteraard over Corona en de zoveelste lockdown.

Maar de Donbas staat een nieuw drama te wachten. Russische troepen verzamelen zich daar aan de grens en ook het Oekraïense leger is in hoogste staat van paraatheid. De agressie jegens de Russen is overal voelbaar. Poetin heeft aan de NATO zijn ultimatum gesteld en zo de militaire deur naar de Oekraïne alvast op een kier gezet. De vraag is wanneer klapt deze open. De vraag is ook wanneer zien we Lina haar ouders terug. Zien we hen überhaupt terug!!

Het is vandaag 17 maart en ik besloot om deze post niet te plaatsen in december maar vindt dat het nu de hoogste tijd wordt. In december was al duidelijk dat deze oorlog eraan zat te komen, maar ik kan zelf haast niet geloven dat ik dit zelf in december opgeschreven heb. Ondertussen is er van de mooie plaatjes die ik in oktober gemaakt heb niets meer over en weten we ondertussen dat de wereld echt op z'n kop staat, terwijl ik de titel in december bedacht had. Deze sloeg natuurlijk om de amoedige situatie van de regio waar Lina haar ouders wonen. Ze wonen heel ver weg van de grens met Polen of Moldavië en van deze zijde van het land is vluchten bijna onmogelijk. Zeker voor oudere en minder valide mensen. Van de ouders van Lina hebben we sinds 25 februari niets meer gehoord, toen ze ons nog belden vanuit de kelder. Op dat moment waren ze afgesneden van gas en water. Electra was er op dat moment nog wel en ze warmden zich aan een klein straalkacheltje. Helaas bleek dat een paar dagen later ook te stoppen.

Vandaag is het 17 maart en wordt Lina haar vader 80 jaar, maar wij weten helaas niet of hij het ook geworden is.

Lang geleden, nog in de Sovjet tijd, zetten Lina haar ouders haar op de trein naar Moskou. De Oekraïners an de Russen hebben een lange lange geschiedenis.